تحلیل تأثیر نقدینگی بر تورم در اقتصاد ایران؛ مدل‌های اقتصادسنجی در دوره 1382 تا 1402

نویسندگان

1 کارشناس امور اقتصادی، دانشجوی دکتری اقتصاد، دانشگاه عالی دفاع ملی، تهران، ایران.

2 عضو هیئت علمی گروه اقتصاد دانشگاه عالی دفاع ملی، تهران، ایران.

3 دانشجوی دکتری علوم سیاسی، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، تهران، ایران .

چکیده

این پژوهش به تحلیل و بررسی تأثیر نقدینگی بر تورم در اقتصاد ایران در دوره زمانی 1382 تا 1402 می‌پردازد. با توجه به اهمیت نقدینگی به‌عنوان یکی از مهم‌ترین عوامل اقتصادی، این مطالعه از روش‌های پیشرفته اقتصادسنجی شامل آزمون ریشه واحد (ADF)، آزمون هم‌جمعی جانسون و مدل رگرسیون خطی برای تحلیل رابطه بین نقدینگی و تورم در طول زمان استفاده کرده است. نتایج پژوهش نشان می‌دهد که نقدینگی به‌طور مستقیم و معناداری بر سطح تورم تأثیرگذار است. به‌ویژه در دوره‌های خاص، افزایش حجم نقدینگی، موجب تشدید تورم در اقتصاد ایران شده است. همچنین، آزمون هم‌جمعی نشان‌دهنده وجود یک رابطه بلندمدت بین نقدینگی و تورم است که نشان می‌دهد تغییرات در حجم نقدینگی اثرات پایداری بر تورم به دنبال دارد. مدل رگرسیونی نیز نشان می‌دهد که افزایش یک واحد نقدینگی می‌تواند موجب افزایش 85/0 واحدی تورم در همان دوره زمانی شود. این پژوهش به سیاست‌گذاران اقتصادی توصیه می‌کند که برای کنترل تورم، حجم نقدینگی را به‌طور مؤثری مدیریت کرده و از سیاست‌های پولی مانند تنظیم نرخ بهره و عملیات بازار باز استفاده کنند. نتایج این مطالعه به‌ویژه در شرایطی که نرخ تورم در کشور به‌طور مداوم افزایش می‌یابد، می‌تواند راه گشای تصمیم‌گیری‌های اقتصادی و پولی باشد. همچنین، محدودیت‌های تحقیق در زمینه داده‌ها و مدل‌های استفاده شده مطرح شده و پیشنهاد‌هایی برای تحقیقات آتی در این حوزه ارائه می‌شود.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The Impact of Liquidity Growth on Inflation in Iran:An Econometric Investigation (2003-2023)

چکیده [English]

This study analyzes the impact of liquidity on inflation in Iran's economy during the period 2003–2023. Given the significance of liquidity as a key macroeconomic variable, the research employs advanced econometric techniques, including the Augmented Dickey-Fuller (ADF) unit root test, the Johansen cointegration test, and linear regression analysis, to examine the relationship between liquidity and inflation over time. The results indicate that liquidity has a direct and statistically significant effect on inflation. Specifically, during certain periods, increases in liquidity have intensified inflationary pressures in Iran’s economy. The cointegration test confirms a long-run equilibrium relationship between liquidity and inflation, suggesting that changes in liquidity exert persistent effects on price levels. The regression model estimates that a one-unit increase in liquidity leads to a 0.85-unit rise in inflation within the same period. The study recommends that policymakers implement effective liquidity management strategies to control inflation, utilizing monetary policy tools such as interest rate adjustments and open market operations. These findings are particularly relevant given the persistent rise in inflation rates in Iran, providing critical insights for economic and monetary decision-making. Additionally, the paper discusses limitations related to data availability and model specifications, proposing directions for future research in this field.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Liquidity
  • inflation
  • monetary policy
  • Iran’s economy