تطبیق مدل امنیت منطقه ای جمهوری اسلامی ایران و اعراب حاشیه جنوبی خلیج فارس ونقش آمریکا در تعریف امنیت منطقه

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری تاریخ انقلاب اسلامی، دانشگاه بوعلی سینا، همدان

2 دانشیار گروه معارف اسلامی دانشگاه بوعلی سینا، همدان

چکیده

امنیت خلیج‌فارس از دیرباز مورد بررسی و توجه سیاستمداران منطقه و جهان بوده است. عموماً دو نوع نگاه به امنیت منطقه خلیج ‌فارس وجود دارد: 1.«نگاه بیرونی» و 2.«نگاه درونی». این پژوهش در پی پاسخ به این سؤال است که چرا مفهوم امنیت در منطقه از نگاه بازیگران متفاوت است؟ و نقش و هدف قدرت‌های فرامنطقه‌ای از تعریف مفهوم امنیت در منطقه خلیج‌فارس چه پیامدی را به دنبال دارد؟ طبق مفروض پژوهش هرکدام از بازیگران منطقه‌ای با توجه به مسائل داخلی و سیاست‌های خارجی خود برداشت متفاوتی از مفهوم امنیت دارند؛ عامل دیگر در عدم توافق نظر کشورهای منطقه در تعریف مفهوم امنیت نقش و اهداف کشورهای فرا منطقه ازجمله امریکا در منطقه را می‌توان نام برد. این پژوهش بر اساس روش تحلیلی- توصیفی و به‌صورت تطبیقی مورد آزمون قرارگرفته و داده‌های پژوهش بر مبنای روش اسنادی- کتابخانه‌ای گردآوری‌شده است. چارچوب نظری این پژوهش بحث امنیت بر اساس نظریه مجموعه امنیت منطقه‌ای می‌باشد. یافته‌های پژوهش نشان می‌دهد در نگاه بیرونی عناصر و مؤلفه‌های خارج از منطقه هستند که امنیت در خلیج‌فارس را تعریف می‌کنند ولی در نگاه درونی این مناسبات داخلی بین کشورهای منطقه خلیج‌فارس است که امنیت را تعریف می‌کند. برداشت‌های متفاوتی که در دو سوی خلیج (ایران و کشورهای عربی حاشیة خلیج‌فارس) در مقولة امنیت وجود دارد روابط آن‌ها را دچار تنش و بحران کرده است.

کلیدواژه‌ها