1
دانشیار روابط بین‌الملل، گروه علوم سیاسی، دانشگاه اصفهان
2
دکتری روابط بین‌الملل، گروه علوم سیاسی، دانشگاه اصفهان.
چکیده
ایران دارای پیوندهای تاریخی و اقتصادی نزدیک با آسیای مرکزی است که پایه‌ای قوی برای ایجاد روابط با یکدیگر فراهم می‌کند. موقعیت جغرافیایی کشورهای آسیای مرکزی باعث ایجاد زمینه‌های همکاری با ایران می‌شود. جمهوری اسلامی ایران به‌طور فزاینده‌ای به دنبال تعامل در منطقة آسیای مرکزی برای تأمین منافع ملی خود و تنوع بخشیدن به اقتصاد خود و همچنین جلوگیری از انزوای جهانی حاصل از تحریم‌های بین‌المللی بوده است. در سال‌های اخیر ایران و تاجیکستان همکاری‌ها و پروژه‌های فرهنگی و علمی متقابل خود را افزایش داده‌اند که بیشتر این فعالیت‌ها در تاجیکستان انجام‌شده است. ایران و ترکمنستان نیز بعد از استقلال اقدام به برقراری روابط دوجانبه نموده‌اند. ایران از سیاست خارجی «بی‌طرفی» ترکمنستان و نگرش‌های مردد آن نسبت به کشورهای مستقل مشترک‌المنافع، دفاع نموده است. پژوهش حاضر به استفاده از رویکرد توصیفی-تحلیلی به دنبال پاسخ به این سؤال است که استراتژی‌های سیاست خارجی ایران در این دو جمهوری کدامند؟ آیا استراتژی‌ها کارآمدی لازم جهت تأمین منافع ملی ایران در این دو کشور را دارا بوده است یا خیر؟ یافته‌های پژوهش نشان می‌دهد که با تحلیل پیشران‌های سیاسی مؤثر در روابط طرفین، سیاست خارجی ایران در دو کشور تاجیکستان و ترکمنستان در تطابق به پتانسیل‌های دوجانبه نبوده است و تنها در دو سال اخیر با اتخاذ سیاست خارجی نگاه به شرق روابط طرفین آهنگ توسعه در پیش‌گرفته است.
)