تحلیل مقایسه‌ای مفهوم خیر عمومی و برساخت آن در رویکردهای سیاسی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

استادیار دانشکده علوم پایه، دانشگاه علوم و فنون هوایی شهید ستاری، تهران، ایران.

چکیده

خیر عمومی به‌عنوان یکی از مفاهیم اساسی در اندیشه سیاسی تاکنون به‌صورت مستقل مورد کنکاش قرار نگرفته است. درحالی‌که این مفهوم در کنار مفاهیمی چون "منافع عمومی، مصالح عمومی، سیاست‌گذاری عمومی، کالاهای عمومی و منافع مشترک و خیر مشترک"، اساس و بن‌مایه اغلب رویکردها و جدال‌های مکاتب گوناگون را شکل بخشیده است. در گفتمان متداول علوم سیاسی، «خیر عمومی» به آن امکانات مادی، فرهنگی یا نهادی گفته می‌شود که اعضای یک جامعه در آن اشتراک منافع دارند. «خیر عمومی» مفهوم مهمی در فلسفه سیاسی و اندیشه سیاسی است؛ زیرا نقش مهمی در تفکر فلسفی درباره ابعاد عمومی و خصوصی زندگی اجتماعی دارد. این مقاله در پیِ آن است که به‌طور تحلیلی مقایسه‌ای سیر مفهومی خیر عمومی را در مقایسه با سایر مفاهیم، هم به‌صورت تعریف مفهومی و هم در قالب رویکردهای اندیشه‌های سیاسی مطالعه نموده و ادبیات این مفهوم را به‌طور مجزا مورد توجه قرار دهد. خیر عمومی چیست؟ چه تفاوتی با سایر مفاهیم دارد و در اندیشه سیاسی چه جایگاهی دارد؟ در این مقاله که از نوع توسعه‌ای بوده و به شیوه توصیفی – تحلیلی و با استفاده از منابع معتبر کتابخانه‌ای به دست آمده، تفاوت‌ها و وجوه مختلف این مفهوم نشان داده شده و در چشم‌اندازهای مختلف برای اولین بار این مفهوم مورد تحلیل قرار گرفته است.

کلیدواژه‌ها