تأثیر جایگاه دریای عمان بر خط مشی‌های امنیتی و اقتصادی جمهوری اسلامی ایران

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار روابط بین‌الملل، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد کرج، کرج، ایران.

2 دانشجوی کارشناسی ارشد روابط بین‌الملل، دانشگاه تهران، تهران، ایران .

چکیده

حوزه دریای عمان یک منطقه جغرافیایی است که در جنوب شرقی کشور جمهوری اسلامی ایران واقع شده است و به‌عنوان مکمل ژئوپلیتیکی حوزه خلیج فارس محسوب می‌گردد. در وضعیت کنونی، حوزه دریای عمان به‌عنوان یک محیط نسبتاً ناشناخته در ابعاد مختلف ازجمله مغفول واقع شدن نقش عوامل و علایق ژئوپلیتیکی کشورهای پیرامونی و سایر قدرت‌های منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای در این حوزه و در ارتباط با مسائل دفاعی کشور محسوب  می‌گردد که این موضوع موجب از دست رفتن بسیاری از فرصت‌ها و افزایش و نزدیکی تهدیدات علیه منافع ملی کشور در این حوزه خواهد شد. پژوهش پیشِ رو در پیِ یافتن پاسخ به این سؤال بر خواهد آمد که با توجه به جایگاه مهم ژئوپلیتیکی و ژئواکونومیکی دریای عمان، تأثیر آن بر خط‌مشی‌ها و سیاست‌های امنیتی- اقتصادی جمهوری اسلامی چگونه خواهد بود؟ در این پژوهش با روش توصیفی– تبیینی و با رویکردی پژوهشی به این نتیجه دست خواهیم یافت که دریای عمان با دور بودن از حواشی، تنش‌ها و تحولات منطقه خاورمیانه، در کنار هویت تاریخی ترانزیتی و ژئواکونومیک، در منطقه پیرامونی بیضی استراتژیک انرژی قرار دارد که ویژگی بارز آن بازرگانی، اقتصاد پویا و ترانزیت است. محورهای ترانزیتی شمال- جنوب و شرق- غرب، حلقه واصل خلیج فارس با شرق آسیا است که امکان تبادلات تجاری کشورهای حاشیه خلیج فارس با آسیای میانه را فراهم می‌کند. بهبود مناسبات منطقه‌ای میان ایران و همسایگان جنوبی عرب، ضمن پیامدهای مناسب سیاسی- منطقه‌ای، رونق اقتصادی برای ایران به دنبال خواهد داشت.

کلیدواژه‌ها