تبیین نظریه ماکس وبر در بستر تخیل سیاسی و استخدام تخیل سیاسی در ساخت تمـدن اسلامی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

دکتری علوم سیاسی پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، تهران، ایران.

چکیده

این پژوهش با خوانشی نو از کتاب «اخلاق پروتستانی و روح سرمایه‌داری» ماکس وبر بر بستر تخیل سیاسی، در صدد اثبات اهمیت قوه تخیل در ایجاد و رشد تمدن‌ها خصوصاً تمدن اسلامی است. استخدام تخیل سیاسی، گوهری ناب و کمیاب در ساحت عقل نظری و عملی فیسلوفان و اندیشمندان سیاسی است. این مهم در آرا و نظریات اندیشمندی همچون «ماکس وبر» به شکوفایی رسید و ایشان با بهره‌مندی از آن توانست شرط لازم برای پیدایش سرمایه‌داری را در دسترس دیگران قرار دهد. خُلق پروتستانی و روح سرمایه‌داری که مانند سایر اخلاق در زمره عقل عملی است؛ برای تحقّق نیازمند تخیل است و شاهکار ماکس وبر در پیوند این دو با یکدیگر بود. دولت‌ها و کشورهای مختلفی خواهان دستیابی به اقتصاد سرمایه‌داری می‌باشند و جهت دستیابی به آن تلاش فراوان می‌کنند. از این رهگذر ماکس وبر با استفاده از تخیل سیاسی خویش، ضمن دفاع از سرمایه‌داری، با دقت بر خوی پروتستان‌ها متوجه نقش بی‌بدیل این مهم در تکوین سرمایه‌داری شد. از همین‌رو مسلمانان و اندیشمندان مسلمان نیز جهت دستیابی به تمدن اسلامی که راهبرد اصلی امامین انقلاب است، باید از رهگذر تخیل سیاسی عبور کنند. ماکس وبر با استخدام تخیل سیاسی در ساخت تمدن غربی نقش پررنگی داشت. نظریه‌پردازان مسلمان نیز با استفاده از این تخیل در ایجاد تمدن اسلامی موفق خواهند شد که به چند نمونه اشاره خواهد شد.

کلیدواژه‌ها

فصلنامه نظریه پردازی
دوره 3، شماره 2
شهریور 1403
صفحه 87-100

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار